RUSYA FEDERASYONU

Rusya Federasyonu (Rusça: Росси́йская Федера́ция, Rossiyskaya Federatsiya), kısaca Rusya (Rusça: Росси́я, Rossiya). Doğu Avrupa ile kuzey Asya'ya yayılmış, ve 17,075,400 km²'lik[1] yüzölçümü ile dünyanın en geniş ülkesidir.[2] Nüfus olarak ise sıralamada sekizincidir. [3](İlk yedi ülke: Çin, Hindistan, Amerika Birleşik Devletleri, Endonezya, Brezilya, Pakistan ve Bangladeş)

Konu başlıkları [gizle]
1 Tarihi
2 Coğrafya ve İklim
2.1 Sınırlar
2.2 Zaman Dilimi
3 Nüfus
4 İdari Bölümler
5 Notlar ve Kaynaklar
6 Dış bağlantılar
7 Ayrıca Bakınız



Tarihi [değiştir]Ayrıca bakınız: Rusya tarihi
Rusya'nın tarihi Doğu Slavlarla başlar. Kiril Abecesi'nin icat edildiği 864 yılından önce Rusların tarihi hakkındaki bilgiler azdır. Rusların kurduğu ilk büyük devlet olan Kiev Knezliği 13. yüzyılda Moğol istilasına uğrayarak yıkıldı. 14. yüzyılda kurulan Moskova Knezliği ise zamanla gelişerek 16. yüzyılda Rusya Çarlığı haline geldi. Bu Çarlık 18. yüzyılda daha da güçlenerek Rusya İmparatorluğunu oluşturdu.

Rusya I. Dünya Savaşı'nı savaşmaktayken monarşiden hoşnut olmayan Bolşevikler işçi ve köylü kitlelerini yanlarına alarak 1917 yılında Ekim Devrimini yaptılar. Bu tarihten sonra Rusya sosyalizme dayalı bir devlet yapısı oluşturdu. Eski Rusya İmparatorluğu'nun sömürgeleri olan bir çok devleti de kapsayan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ni ilan etti. II. Dünya Savaşını Soğuk Savaş yılları izledi. Rusya'nın başını çektiği Sovyetler Birliği Doğu Avrupa'daki bir çok devletle Varşova Paktını imzalayarak Doğu Bloğu'nun önderliğini üstlendi. Batı Bloğu ülkeleri de NATO örgütünü kurdular. Ancak ekonomik ve askeri açılardan Batı Bloğu'nun gerisinde kalan Doğu Bloğu 1990lı yıllarda parçalandı. Bu parçalanmayı Sovyetler Birliği'nin kendisi de izledi. Bütün Sovyet Cumhuriyetleri birer birer bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1991 yılının Aralık ayında da Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti de bağımsız bir ülke haline gelerek Rusya Federasyonu'nu oluşturdu.


Coğrafya ve İklim [değiştir]Rusya Federasyonu Avrasya kıta sahanlığının kuzeyinde bulunur. Arktik (Kuzey Kutup dairesi) ve çevresindeki (sub-Arktik) bölgelerin büyük bir oranı sınırları içinde olduğundan diğer ülkelerle karşılaştırıldığında, metrekareye daha düşük kişi yoğunluğuna, ekonomik faaliyet ve coğrafi (fiziki) çeşitlik görülür. Bu bölgelerden daha güneye gelindiğinde coğrafi ve bitki örtüsü çeşitliliği artar. Rusya dünyanın en soğuk ülkesidir.[4] Ortalama yıllık sıcaklık −5.5 °C (22 °F)dir. Karşılaştırma için İzlanda'nın ortalama yıllık sıcaklığı 1.2 °C (34 °F) ve İsveç'in ortalama yıllık sıcaklığı 4 °C (39 °F)'dir. Lakin bu karşılaştırma, ülke genelini gösterdiğinden geniş yüzölçümde değişken ve ılıman iklim çeşitliliğine sahip Rusya için yanıltıcıdır.


Sınırlar [değiştir]Azerbaycan (284 km), Beyaz Rusya(Belarus) (959 km), Çin (3,645 km), Estonya (294 km), Finlandiya (1,313 km), Gürcistan (723 km), Kazakistan (6,846 km), Kuzey Kore (19 km), Litvanya (217 km), Letonya -Kaliningrad Bölgesi (227 km), Moğolistan (3,485 km), Norveç (195 km), Polonya- Kaliningrad Bölgesi (206 km), Ukrayna (1,576 km)





Zaman Dilimi [değiştir]Rusya Federasyonu toprakları 11 zaman dilimi boyunca uzanır. Bu kadar farklı zaman dilimine yayılabilmiş tek ülkedir.


Nüfus [değiştir]143 milyonluk Rusya nüfusunun %73'ünü kentlerde yaşayanlar, %27'sini ise kırsal kesimde yaşayanlar oluşturmaktadır.

60 farklı etnik grubun yaşadığı Rusya Federasyonu'nda başlıca etnik gruplar şunlardır; 116 milyon Rus, 5,2 milyon Tatar, 2,9 milyon Ukraynalı, 1,7 milyon Çuvaş, 1,6 milyon Başkort, 1,4 milyon Çeçen, 1,2 milyon Beyaz Rus, 1,1 milyon Moldovalı, 1,1 milyon Ermeni, 700 bin Udmurt, 700 bin Azari, 400 bin Alman.

Yaş ortalaması erkeklerde 24, kadınlarda ise 40'tır. Ortalama ömür ise sırasıyla, 59 ve 71 yıldır.

Rusya Türkleri
Ülke adı Rusya Federasyonu
Yaşayan Türk Grupları Yakutlar, Dolganlar, Tatarlar, Tuvalar (Şor, Karagas, Hoton, Drahad, Öngüt), Başkortlar, Çuvaşlar, Altaylar, Hakaslar, Türkmenler, Nogaylar vb.
Yoğun Bulunduğu Şehirler Özerk cumhuriyetler dışında Astarahan, Omsk, Samara, Barnaul, Stavropol, Orenburg, Tobol, İrkutsk, Novosibirsk gibi şehirlerde

İdari Bölümler [değiştir]Bu alt başlığın ana maddesi: Rusya'nın Federal Yapılanması

Rusya Federasyonu, 88 federe yapıya (Rusça: субъе́кт(ы), sub'ekt(ı)), birliğe dahil birime, bölünmüştür. Bu birimlerden 21 tanesi özerk cumhuriyet, 48 tanesi oblast (bölge), 7 tanesi kraylar (yöreler) , 1 tanesi otonom bölge, 9 tanesi otonom birim, 2 tanesi federe şehir'dir (Federasyonun doğrudan yönetimi altında olan şehirlerdir). Ayrıca 7 federal bölgeye ayrılarak ulusal seviye ile federe yapılara arasında yeni bir katman oluşturulmuştur.